Identifikohu
KIRURGJI GJENERALE
ONKOLOGJIA
KIRURGJI TROKALE
KARDIOLOGJI
ONKOLOGJI
ANGIOLOGJIA
ORL
ALERGOLOGJI
ORTOPEDI
NEUROLOGJI
REUMATOLOGJI
UROLOGJI
GASTROLOGJI
GJINEKOLOGJI
STOMATOLOGJI
FERTILIZIMI
DERMATOLOGJI
OZONOTERAPIA
OKULISTIKE
ENDOKRINOLOGJI
FIZIOTERAPI
IMAZHERIA
ENDOSKOPIA
SKANER 
EKO
LABORATOR
Çfare jane semundjet kardiovaskulare?
Semundjet kardiovaskulare jane nje grup semundjesh qe prekin zemren dhe enet e gjakut.
Keto semundje mund te prekin nje ose shume pjese te zemres dhe/ose eneve te gjakut. Nje
person mund te jete simptomatik (duke perjetuar fizikisht semundjen) ose asimptomatik
(te mos ndjeje asgje fare).
Semundjet kardiovaskulare perfshijne probleme te zemres ose eneve te gjakut, duke perfshire:
• Ngushtimi i eneve te gjakut ne zemren tuaj, organe te tjera ose ne te gjithe trupin tuaj.
• Problemet e zemres dhe eneve te gjakut te pranishme ne lindje.
• Valvulat e zemres qe nuk funksionojne siç duhet.
• Ritmet e parregullta te zemres.
Ju mund te keni me shume gjasa te zhvilloni semundje kardiovaskulare nese keni faktore rreziku si:
1. Presioni i larte i gjakut (hipertension).
2. Kolesterol i larte (hiperlipidemia).
3. Perdorimi i duhanit.
4. Diabeti i tipit 2.
5. Historia familjare e semundjeve te zemres.
6. Mungesa e aktivitetit fizik.
7. Te kesh mbipeshe ose obezitet.
8. Diete e pasur me natrium, sheqer dhe yndyre.
9. Perdorimi i tepert i alkoolit.
10. Keqperdorimi i barnave me recete ose rekreative.
11. Preeklampsia ose toksemia.
12. Diabeti gestacional.
13. Kushtet kronike inflamatore ose autoimune.
14. Semundja kronike e veshkave.
Simptomat e problemeve te zemres:
1. Dhimbje gjoksi (angine).
2. Presioni, rendimi ose shqetesimi ne gjoks, ndonjehere i pershkruar si "rrip rreth gjoksit" ose "peshe ne gjoks".
3. Frymemarrje e shkurter (dyspnea).
4. Marramendje ose te fiket.
5. Lodhje ose rraskapitje.
6. Simptomat e bllokimit te eneve te gjakut ne te gjithe trupin tuaj.
7. Dhimbje ose ngerçe ne kembet tuaja kur ecni.
8. Plaget e kembeve qe nuk sherohen.
9. Lekure e ftohte ose e kuqe ne kembe.
10. enjtje ne kembet tuaja.
11. Mpirje ne fytyre ose ne nje gjymtyre. Kjo mund te jete vetem ne njeren ane te trupit tuaj.
12. Veshtiresi ne te folur, shikim ose ecje.
Ka shume lloje te ndryshme te semundjeve kardiovaskulare, duke perfshire, por pa u kufizuar ne:
Aritmia: Problem me sistemin e percjelljes elektrike te zemres suaj, i cili mund te çoje ne ritme jonormale te zemres ose ritme te zemres.
Semundja e valvulave: Shtrengimi ose rrjedhja ne valvulat e zemres suaj (struktura qe lejojne gjakun te rrjedhe nga nje dhome ne nje dhome tjeter ose ne nje ene gjaku).
Semundja e arterieve koronare: Problem me enet e gjakut te zemres, te tilla si bllokime.
Deshtimi i zemres (Insuficiensa kardiake): Problem me funksionet e pompimit/relaksimit te zemres, qe çon ne grumbullimin e lengjeve dhe gulçim.
Semundja e arterieve periferike: Çeshtje me enet e gjakut te kraheve, kembeve ose organeve te barkut, te tilla si ngushtimi ose bllokimi.
Semundja e aortes: Problem me enen e madhe te gjakut qe drejton gjakun nga zemra drejt trurit dhe pjeses tjeter te trupit, si zgjerimi ose aneurizmi.
Semundje kongjenitale te zemres: Çeshtja e zemres me te cilen keni lindur, e cila mund te preke pjese te ndryshme te zemres suaj.
Semundja e perikardit: Problem me mukozen e zemres suaj, duke perfshire perikarditin dhe derdhjen e perikardit.
Semundja cerebrovaskulare: Çeshtje me enet e gjakut qe dergojne gjak ne trurin tuaj, te tilla si ngushtimi ose bllokimi.
Tromboza e venave te thella (DVT): Bllokim ne venat tuaja, enet qe e kthejne gjakun nga truri/trupi ne zemren tuaj.
Ju nuk mund te parandaloni disa lloje te semundjeve kardiovaskulare, siç jane semundjet kongjenitale te zemres. Por ndryshimet ne stilin e jetes mund te zvogelojne rrezikun e shume llojeve te semundjeve kardiovaskulare. Ju mund te zvogeloni rreziqet tuaja kardiovaskulare duke:
1. Shmangia e te gjitha produkteve te duhanit.
2. Menaxhimi i kushteve te tjera shendetesore, si diabeti i tipit 2, kolesteroli i larte ose presioni i larte i gjakut.
3. Arritja dhe mbajtja e nje peshe te shendetshme.
4. Ngrenia e nje diete te ulet ne yndyrna te ngopura dhe natrium.
5. Ushtroni te pakten 30 deri ne 60 minuta ne dite ne shumicen e diteve.
6. Reduktimin dhe menaxhimin e stresit.
Semundjet kardiovaskulare te patrajtuara mund te çojne ne komplikime serioze.
Nese keni semundje kardiovaskulare, mund te keni nje rrezik me te larte per:
• Atak ne zemer.
• Goditja ne tru.
• Ishemia akute e gjymtyreve (bllokim i papritur ne arteriet e kembes).
• Diseksioni i aortes.
• Vdekje e papritur kardiake.
Semundjet kardiovaskulare jane shpesh me te lehta per t'u trajtuar kur mjeket e kapin ate heret. Kjo eshte arsyeja pse eshte e rendesishme te shihni nje ofrues te kujdesit paresor çdo vit. Ata mund te zbulojne problemet kardiovaskulare perpara se te fillojne simptomat. Nese keni ndonje shenje te semundjes kardiovaskulare, duhet te konsultoheni menjehere me mjekun tuaj.
Kerkoni kujdes mjekesor urgjent nese perjetoni papritur:
1. Dhimbje gjoksi, presion, rendim ose siklet, veçanerisht me sforcim.
2. Te fiket (sinkope).
3. Frymemarrje e rende, veçanerisht nese eshte e re ose progresive.
4. Dhimbje ose mpirje ne krahe/kembe.
5. Dhimbje te keputjes ose grisjes se shpines.
Semundjet kardiovaskulare jane gjendje qe prekin zemren dhe enet e gjakut. Pa trajtimin e duhur, semundjet e zemres mund te çojne ne sulme ne zemer ose goditje ne tru. Ju mund te beni ndryshime ne stilin e jetes ose te merrni medikamente per te menaxhuar semundjet kardiovaskulare. Diagnoza e hershme mund te ndihmoje ne trajtimin efektiv. Shume njerez jetojne nje jete te plote dhe aktive me nje semundje kardiovaskulare.
Nje nga shkaqet kryesore per njerezit e shendetshem, por edhe per ata qe jane te semure, eshte qendrimi i gjate ne diell apo loja ne rere (futboll, volejboll etj.), te cilat rrisin shume temperaturen e trupit. Ketu shtojme edhe temperaturen e ambientit. Kur futen menjehere ne uje, diferenca ndermjet temperatures se ujit dhe trupit eshte shume e madhe dhe pikerisht ketu ndodh tkurrja e menjehershme e eneve te gjakut, me pasoja katastrofike per zemren, deri ne arrest kardiak. Menyra e vetme per te shmangur rrezikun e arrestit kardiak eshte pershtatja me kujdes me temperaturen e ujit, duke ftohur trupin dhe kembet per gati 10-15 minuta, me pas duke zhytur ne uje te gjithe trupin.
Rastet e semundjeve te zemres jane shtuar tek te rinjte, pasi rendit edhe veset qe zemra nuk i pelqen, si kequshqyerja, alkooli, duhani, droga apo jeta pasive.
Te prekurit shpesh nuk i verejne shenjat e gjendjes per nje kohe te gjate. Me kalimin e kohes, depozitat rriten ne madhesi dhe shkaktojne probleme te qarkullimit te gjakut. Ne rastin me te rende, enet e gjakut bllokohen plotesisht, gje qe mund te rezultoje, per shembull, ne nje atak ne zemer.
Personat me diabet te tipit 1 duhet te kontrollojne nivelin e yndyres (lipideve) ne gjak brenda vitit te pare te diagnozes fillestare. Ata gjithashtu duhet t'i nenshtrohen testeve te rregullta te presionit te gjakut nga mosha 11 vjeç e lart. Njerezit me diabet te tipit 2 duhet te vizitojne nje mjek te pakten çdo 1 deri ne 2 vjet per te vleresuar rrezikun e tyre per te zhvilluar semundje kardiovaskulare.
Njerezit me diabet kane me shume gjasa te zhvillojne presion te larte te gjakut sesa njerezit pa diabet. Nivelet e vazhdueshme te larta te sheqerit ne gjak mund te demtojne enet e gjakut dhe te ndikojne ne funksionin e nervave. Enet dhe nervat nuk jane me ne gjendje te kontrollojne sakte presionin e gjakut. Ne fazat e hershme te diabetit te tipit 2, pankreasi prodhon nje sasi veçanerisht te larte te insulines. Insulina gjithashtu mund te shkaktoje nje rritje te presionit te gjakut. Si me te gjithe njerezit, duhani, obeziteti, mungesa e aktivitetit fizik dhe dieta e dobet jane faktore rreziku kardiovaskular per njerezit me diabet.
Ekzaminimet skrining zbulojne semundjen perpara se te fillojne simptomat. Qellimi i shqyrtimit eshte zbulimi i semundjes ne fazen e saj me te hershme dhe me te trajtueshme. Ne menyre qe te pranohet gjeresisht dhe te rekomandohet nga mjeket, nje program shqyrtimi duhet te plotesoje nje sere kriteresh, duke perfshire reduktimin e numrit te vdekjeve nga semundja e caktuar. Testet e shqyrtimit mund te perfshijne teste laboratorike qe kontrollojne gjakun dhe lengjet e tjera, teste gjenetike qe kerkojne shenues gjenetike te trasheguar te lidhur me semundjen dhe ekzaminime imazherike qe prodhojne imazhe te pjeses se brendshme te trupit. Keto teste jane zakonisht te disponueshme per popullaten e pergjithshme. Megjithate, nevojat e nje individi per nje test specifik depistues bazohen ne faktore te tille si mosha, gjinia dhe historia familjare.
Semundja e arterieve koronare (CAD) eshte forma me e zakonshme e semundjes se zemres. Ne ekzaminimin e zemres, mjeket mund te testojne individe pa shenja ose simptoma te CAD per te matur:
• sasia e kolesterolit ne gjakun tuaj. Kjo mase perfshin lipoproteinat me densitet te ulet (LDL). Nivelet e larta te LDL mund te çojne ne nje grumbullim ne arterie. Ai gjithashtu perfshin lipoproteina me densitet te larte (HDL), te cilat thithin kolesterolin dhe e çojne ate perseri ne melçi, ku ai nxirret nga trupi. • sasia e sheqerit e pranishme ne gjakun tuaj (nivelet e glukozes ne gjak).
• sasine e proteines C-reaktive ne gjakun tuaj. Mjeku juaj do ta testoje kete me nje analize te proteines c-reaktive me ndjeshmeri te larte. Proteina C-reaktive shfaqet ne sasi me te larta kur ka inflamacion ose enjtje diku ne trup.
• Presionin tuaj te gjakut. Kjo eshte forca e gjakut kunder mureve te arterieve si kur zemra rreh (sistolike) dhe kur eshte ne qetesi (diastolike).
Ne varesi te rezultateve te testit tuaj te shqyrtimit dhe nese jeni ne rrezik per CAD, mjeku juaj mund te pershkruaje me shume teste, duke perfshire:
Elektrokardiografia (EKG ose EKG) mat aktivitetin elektrik te zemres dhe regjistron informacione mbi ritmin dhe ritmin e zemres.
Ushtrimi i testit te stresit kardiak perfshin ecjen ne nje rutine ose pedalimin e nje biçiklete te palevizshme me nivele ne rritje te veshtiresise. Gjate ketij testi, mjeku kontrollon rrahjet dhe ritmin e zemres, presionin e gjakut dhe aktivitetin elektrik te zemres duke perdorur EKG. Kjo ndihmon per te kontrolluar nese ka rrjedhje te mjaftueshme te gjakut ne zemren tuaj kur ajo eshte e stresuar. Nese nuk mund te ushtroheni, ne vend te kesaj do te merrni ilaçe per ta bere zemren tuaj te rrahe me fort dhe me shpejt.
Ekokardiografia perdor ultratinguj per te krijuar fotografi levizese te zemres. Ne nje ekokardiografi stresi, ekografia shikon zemren para dhe pasi stresohet nga stervitja ose mjekimi.
CT kardiake per vleresimin e kalciumit perdor tomografine e kompjuterizuar (CT) per te treguar nese ka kalcium ne arteriet tuaja koronare. Kjo i jep mjekut tuaj nje ide se sa pllake te kalcifikuar keni ne arteriet tuaja. E rendesishmja, vleresimi i kalciumit mat vetem pranine e pllakes se kalcifikuar. Nuk mund te vleresoje se sa rende jane ngushtuar arteriet tuaja koronare, nje gjendje e quajtur stenoze. Nuk mund te vleresoje nese keni pllake te pakalcifikuar (lloji tjeter i pllakes).
CT Angiografia koronare (CCTA) perdor CT dhe material kontrasti per te krijuar imazhe tredimensionale te arterieve koronare. Kjo e ndihmon mjekun te percaktoje vendndodhjen e sakte, shtrirjen e grumbullimit te pllakes (si te kalcifikuara ashtu edhe te pakalcifikuara), dhe nese ka bllokim ose ngushtim (te quajtur stenoze) te arterieve koronare.
Imazhi i perfuzionit te miokardit (MPI) injekton nje sasi te vogel te materialit radioaktiv ne vene. Materiali grumbullohet ne muskulin e zemres. Nje aparat i posaçem projekton imazhe te zemres kur jeni ne pushim dhe pas stervitjes. Kjo ndihmon ne percaktimin e efektit te stresit fizik ne rrjedhen e gjakut permes arterieve koronare ne muskulin e zemres.
Angiografia e kateterit koronar merr imazhe te rrjedhes se gjakut neper arteriet koronare. Mjeku juaj do te fuse nje tub te holle plastik te quajtur kateter ne nje arterie. Mjeku e drejton kateterin ne zemer dhe injekton material kontrasti permes tij. Rrezet X kapin imazhe te zemres suaj. Kjo i lejon mjekut te shohe çdo bllokim ose ngushtim te arterieve koronare.
Semundjet kardiovaskulare perfshijne probleme te zemres ose eneve te gjakut, duke perfshire:
• Ngushtimi i eneve te gjakut ne zemren tuaj, organe te tjera ose ne te gjithe trupin tuaj.
• Problemet e zemres dhe eneve te gjakut te pranishme ne lindje.
• Valvulat e zemres qe nuk funksionojne siç duhet.
• Ritmet e parregullta te zemres.
Cilet jane faktoret e rrezikut per semundjet kardiovaskulare?
Ju mund te keni me shume gjasa te zhvilloni semundje kardiovaskulare nese keni faktore rreziku si:
1. Presioni i larte i gjakut (hipertension).
2. Kolesterol i larte (hiperlipidemia).
3. Perdorimi i duhanit.
4. Diabeti i tipit 2.
5. Historia familjare e semundjeve te zemres.
6. Mungesa e aktivitetit fizik.
7. Te kesh mbipeshe ose obezitet.
8. Diete e pasur me natrium, sheqer dhe yndyre.
9. Perdorimi i tepert i alkoolit.
10. Keqperdorimi i barnave me recete ose rekreative.
11. Preeklampsia ose toksemia.
12. Diabeti gestacional.
13. Kushtet kronike inflamatore ose autoimune.
14. Semundja kronike e veshkave.
Cilat jane simptomat e semundjeve kardiovaskulare?
Simptomat e problemeve te zemres:
1. Dhimbje gjoksi (angine).
2. Presioni, rendimi ose shqetesimi ne gjoks, ndonjehere i pershkruar si "rrip rreth gjoksit" ose "peshe ne gjoks".
3. Frymemarrje e shkurter (dyspnea).
4. Marramendje ose te fiket.
5. Lodhje ose rraskapitje.
6. Simptomat e bllokimit te eneve te gjakut ne te gjithe trupin tuaj.
7. Dhimbje ose ngerçe ne kembet tuaja kur ecni.
8. Plaget e kembeve qe nuk sherohen.
9. Lekure e ftohte ose e kuqe ne kembe.
10. enjtje ne kembet tuaja.
11. Mpirje ne fytyre ose ne nje gjymtyre. Kjo mund te jete vetem ne njeren ane te trupit tuaj.
12. Veshtiresi ne te folur, shikim ose ecje.
Cilat kushte cilesohen si semundjet kardiovaskulare?
Ka shume lloje te ndryshme te semundjeve kardiovaskulare, duke perfshire, por pa u kufizuar ne:
Aritmia: Problem me sistemin e percjelljes elektrike te zemres suaj, i cili mund te çoje ne ritme jonormale te zemres ose ritme te zemres.
Semundja e valvulave: Shtrengimi ose rrjedhja ne valvulat e zemres suaj (struktura qe lejojne gjakun te rrjedhe nga nje dhome ne nje dhome tjeter ose ne nje ene gjaku).
Semundja e arterieve koronare: Problem me enet e gjakut te zemres, te tilla si bllokime.
Deshtimi i zemres (Insuficiensa kardiake): Problem me funksionet e pompimit/relaksimit te zemres, qe çon ne grumbullimin e lengjeve dhe gulçim.
Semundja e arterieve periferike: Çeshtje me enet e gjakut te kraheve, kembeve ose organeve te barkut, te tilla si ngushtimi ose bllokimi.
Semundja e aortes: Problem me enen e madhe te gjakut qe drejton gjakun nga zemra drejt trurit dhe pjeses tjeter te trupit, si zgjerimi ose aneurizmi.
Semundje kongjenitale te zemres: Çeshtja e zemres me te cilen keni lindur, e cila mund te preke pjese te ndryshme te zemres suaj.
Semundja e perikardit: Problem me mukozen e zemres suaj, duke perfshire perikarditin dhe derdhjen e perikardit.
Semundja cerebrovaskulare: Çeshtje me enet e gjakut qe dergojne gjak ne trurin tuaj, te tilla si ngushtimi ose bllokimi.
Tromboza e venave te thella (DVT): Bllokim ne venat tuaja, enet qe e kthejne gjakun nga truri/trupi ne zemren tuaj.
PARANDALIMI
Si mund te parandaloj semundjet kardiovaskulare?
Ju nuk mund te parandaloni disa lloje te semundjeve kardiovaskulare, siç jane semundjet kongjenitale te zemres. Por ndryshimet ne stilin e jetes mund te zvogelojne rrezikun e shume llojeve te semundjeve kardiovaskulare. Ju mund te zvogeloni rreziqet tuaja kardiovaskulare duke:
1. Shmangia e te gjitha produkteve te duhanit.
2. Menaxhimi i kushteve te tjera shendetesore, si diabeti i tipit 2, kolesteroli i larte ose presioni i larte i gjakut.
3. Arritja dhe mbajtja e nje peshe te shendetshme.
4. Ngrenia e nje diete te ulet ne yndyrna te ngopura dhe natrium.
5. Ushtroni te pakten 30 deri ne 60 minuta ne dite ne shumicen e diteve.
6. Reduktimin dhe menaxhimin e stresit.
A rrit rrezikun tim per semundje te tjera semundjet kardiovaskulare?
Semundjet kardiovaskulare te patrajtuara mund te çojne ne komplikime serioze.
Nese keni semundje kardiovaskulare, mund te keni nje rrezik me te larte per:
• Atak ne zemer.
• Goditja ne tru.
• Ishemia akute e gjymtyreve (bllokim i papritur ne arteriet e kembes).
• Diseksioni i aortes.
• Vdekje e papritur kardiake.
Kur duhet te paraqitem per vizite te mjeku?
Semundjet kardiovaskulare jane shpesh me te lehta per t'u trajtuar kur mjeket e kapin ate heret. Kjo eshte arsyeja pse eshte e rendesishme te shihni nje ofrues te kujdesit paresor çdo vit. Ata mund te zbulojne problemet kardiovaskulare perpara se te fillojne simptomat. Nese keni ndonje shenje te semundjes kardiovaskulare, duhet te konsultoheni menjehere me mjekun tuaj.
Kerkoni kujdes mjekesor urgjent nese perjetoni papritur:
1. Dhimbje gjoksi, presion, rendim ose siklet, veçanerisht me sforcim.
2. Te fiket (sinkope).
3. Frymemarrje e rende, veçanerisht nese eshte e re ose progresive.
4. Dhimbje ose mpirje ne krahe/kembe.
5. Dhimbje te keputjes ose grisjes se shpines.
Semundjet kardiovaskulare jane gjendje qe prekin zemren dhe enet e gjakut. Pa trajtimin e duhur, semundjet e zemres mund te çojne ne sulme ne zemer ose goditje ne tru. Ju mund te beni ndryshime ne stilin e jetes ose te merrni medikamente per te menaxhuar semundjet kardiovaskulare. Diagnoza e hershme mund te ndihmoje ne trajtimin efektiv. Shume njerez jetojne nje jete te plote dhe aktive me nje semundje kardiovaskulare.
Infarkti ne det, pse preken te rinjte?
Nje nga shkaqet kryesore per njerezit e shendetshem, por edhe per ata qe jane te semure, eshte qendrimi i gjate ne diell apo loja ne rere (futboll, volejboll etj.), te cilat rrisin shume temperaturen e trupit. Ketu shtojme edhe temperaturen e ambientit. Kur futen menjehere ne uje, diferenca ndermjet temperatures se ujit dhe trupit eshte shume e madhe dhe pikerisht ketu ndodh tkurrja e menjehershme e eneve te gjakut, me pasoja katastrofike per zemren, deri ne arrest kardiak. Menyra e vetme per te shmangur rrezikun e arrestit kardiak eshte pershtatja me kujdes me temperaturen e ujit, duke ftohur trupin dhe kembet per gati 10-15 minuta, me pas duke zhytur ne uje te gjithe trupin.
Rastet e semundjeve te zemres jane shtuar tek te rinjte, pasi rendit edhe veset qe zemra nuk i pelqen, si kequshqyerja, alkooli, duhani, droga apo jeta pasive.
Semundjet kardiovaskulare te lidhura me diabetin
Semundjet kardiovaskulare jane nderlikimet me te zakonshme qe vijne nga diabeti. Shkaku eshte “kalcifikimi” i arterieve. Kjo eshte kur yndyrat, kolesteroli, kalciumi dhe depozitat e indit lidhor grumbullohen ne muret e brendshme te arterieve. Profesionistet mjekesore i quajne keto depozitime pllaka dhe kalcifikim arterioskleroze.Te prekurit shpesh nuk i verejne shenjat e gjendjes per nje kohe te gjate. Me kalimin e kohes, depozitat rriten ne madhesi dhe shkaktojne probleme te qarkullimit te gjakut. Ne rastin me te rende, enet e gjakut bllokohen plotesisht, gje qe mund te rezultoje, per shembull, ne nje atak ne zemer.
Personat me diabet te tipit 1 duhet te kontrollojne nivelin e yndyres (lipideve) ne gjak brenda vitit te pare te diagnozes fillestare. Ata gjithashtu duhet t'i nenshtrohen testeve te rregullta te presionit te gjakut nga mosha 11 vjeç e lart. Njerezit me diabet te tipit 2 duhet te vizitojne nje mjek te pakten çdo 1 deri ne 2 vjet per te vleresuar rrezikun e tyre per te zhvilluar semundje kardiovaskulare.
Presioni i larte i gjakut
Presioni i gjakut eshte niveli i presionit brenda sistemit vaskular qe pompon gjakun rreth trupit. Nje nivel normal i presionit te gjakut eshte rreth 120/80 mmHg. Profesionistet mjekesore diagnostikojne hipertension ne nivele qe tejkalojne 140/90 mmHg. Ne terma afatgjate, presioni i larte i gjakut mund te demtoje shume organe. Presioni i larte i gjakut eshte faktori kryesor i rrezikut per semundjet kardiovaskulare. Presioni i larte i gjakut mund te demtoje edhe syte dhe veshkat.Njerezit me diabet kane me shume gjasa te zhvillojne presion te larte te gjakut sesa njerezit pa diabet. Nivelet e vazhdueshme te larta te sheqerit ne gjak mund te demtojne enet e gjakut dhe te ndikojne ne funksionin e nervave. Enet dhe nervat nuk jane me ne gjendje te kontrollojne sakte presionin e gjakut. Ne fazat e hershme te diabetit te tipit 2, pankreasi prodhon nje sasi veçanerisht te larte te insulines. Insulina gjithashtu mund te shkaktoje nje rritje te presionit te gjakut. Si me te gjithe njerezit, duhani, obeziteti, mungesa e aktivitetit fizik dhe dieta e dobet jane faktore rreziku kardiovaskular per njerezit me diabet.
DIAGNOZA DHE ANALIZA
Si diagnostikohen semundjet kardiovaskulare?
Mjeku do te kryeje nje ekzaminim fizik dhe do te beje pyetje ne lidhje me simptomat tuaja, shendetin personal dhe historine e shendetit familjar. Ata gjithashtu mund te kerkojne teste per te ndihmuar ne diagnostikimin e semundjeve kardiovaskulare.Çfare eshte depistimi i zemres?
Ekzaminimet skrining zbulojne semundjen perpara se te fillojne simptomat. Qellimi i shqyrtimit eshte zbulimi i semundjes ne fazen e saj me te hershme dhe me te trajtueshme. Ne menyre qe te pranohet gjeresisht dhe te rekomandohet nga mjeket, nje program shqyrtimi duhet te plotesoje nje sere kriteresh, duke perfshire reduktimin e numrit te vdekjeve nga semundja e caktuar. Testet e shqyrtimit mund te perfshijne teste laboratorike qe kontrollojne gjakun dhe lengjet e tjera, teste gjenetike qe kerkojne shenues gjenetike te trasheguar te lidhur me semundjen dhe ekzaminime imazherike qe prodhojne imazhe te pjeses se brendshme te trupit. Keto teste jane zakonisht te disponueshme per popullaten e pergjithshme. Megjithate, nevojat e nje individi per nje test specifik depistues bazohen ne faktore te tille si mosha, gjinia dhe historia familjare.
Semundja e arterieve koronare (CAD) eshte forma me e zakonshme e semundjes se zemres. Ne ekzaminimin e zemres, mjeket mund te testojne individe pa shenja ose simptoma te CAD per te matur:
• sasia e kolesterolit ne gjakun tuaj. Kjo mase perfshin lipoproteinat me densitet te ulet (LDL). Nivelet e larta te LDL mund te çojne ne nje grumbullim ne arterie. Ai gjithashtu perfshin lipoproteina me densitet te larte (HDL), te cilat thithin kolesterolin dhe e çojne ate perseri ne melçi, ku ai nxirret nga trupi. • sasia e sheqerit e pranishme ne gjakun tuaj (nivelet e glukozes ne gjak).
• sasine e proteines C-reaktive ne gjakun tuaj. Mjeku juaj do ta testoje kete me nje analize te proteines c-reaktive me ndjeshmeri te larte. Proteina C-reaktive shfaqet ne sasi me te larta kur ka inflamacion ose enjtje diku ne trup.
• Presionin tuaj te gjakut. Kjo eshte forca e gjakut kunder mureve te arterieve si kur zemra rreh (sistolike) dhe kur eshte ne qetesi (diastolike).
Ne varesi te rezultateve te testit tuaj te shqyrtimit dhe nese jeni ne rrezik per CAD, mjeku juaj mund te pershkruaje me shume teste, duke perfshire:
Elektrokardiografia (EKG ose EKG) mat aktivitetin elektrik te zemres dhe regjistron informacione mbi ritmin dhe ritmin e zemres.
Ushtrimi i testit te stresit kardiak perfshin ecjen ne nje rutine ose pedalimin e nje biçiklete te palevizshme me nivele ne rritje te veshtiresise. Gjate ketij testi, mjeku kontrollon rrahjet dhe ritmin e zemres, presionin e gjakut dhe aktivitetin elektrik te zemres duke perdorur EKG. Kjo ndihmon per te kontrolluar nese ka rrjedhje te mjaftueshme te gjakut ne zemren tuaj kur ajo eshte e stresuar. Nese nuk mund te ushtroheni, ne vend te kesaj do te merrni ilaçe per ta bere zemren tuaj te rrahe me fort dhe me shpejt.
Ekokardiografia perdor ultratinguj per te krijuar fotografi levizese te zemres. Ne nje ekokardiografi stresi, ekografia shikon zemren para dhe pasi stresohet nga stervitja ose mjekimi.
CT kardiake per vleresimin e kalciumit perdor tomografine e kompjuterizuar (CT) per te treguar nese ka kalcium ne arteriet tuaja koronare. Kjo i jep mjekut tuaj nje ide se sa pllake te kalcifikuar keni ne arteriet tuaja. E rendesishmja, vleresimi i kalciumit mat vetem pranine e pllakes se kalcifikuar. Nuk mund te vleresoje se sa rende jane ngushtuar arteriet tuaja koronare, nje gjendje e quajtur stenoze. Nuk mund te vleresoje nese keni pllake te pakalcifikuar (lloji tjeter i pllakes).
CT Angiografia koronare (CCTA) perdor CT dhe material kontrasti per te krijuar imazhe tredimensionale te arterieve koronare. Kjo e ndihmon mjekun te percaktoje vendndodhjen e sakte, shtrirjen e grumbullimit te pllakes (si te kalcifikuara ashtu edhe te pakalcifikuara), dhe nese ka bllokim ose ngushtim (te quajtur stenoze) te arterieve koronare.
Imazhi i perfuzionit te miokardit (MPI) injekton nje sasi te vogel te materialit radioaktiv ne vene. Materiali grumbullohet ne muskulin e zemres. Nje aparat i posaçem projekton imazhe te zemres kur jeni ne pushim dhe pas stervitjes. Kjo ndihmon ne percaktimin e efektit te stresit fizik ne rrjedhen e gjakut permes arterieve koronare ne muskulin e zemres.
Angiografia e kateterit koronar merr imazhe te rrjedhes se gjakut neper arteriet koronare. Mjeku juaj do te fuse nje tub te holle plastik te quajtur kateter ne nje arterie. Mjeku e drejton kateterin ne zemer dhe injekton material kontrasti permes tij. Rrezet X kapin imazhe te zemres suaj. Kjo i lejon mjekut te shohe çdo bllokim ose ngushtim te arterieve koronare.