1-Keqformimet kongjenitale te shtylles kurrizore

Struktura dhe funksioni i shtyllës kurrizore të shëndetshme

Shtylla kurrizore është një strukturë komplekse e cila siguron stabilitet dhe lëvizshmëri në trupin e njeriut. Është e përbërë nga 33 kocka të quajtura rruaza, shërben si shtyllë për bajtjen e trupit drejt dhe në të njëjtën kohë mbron palcën kurrizore. Në shtyllën kurrizore të shëndetshme ekzistojnë tre shtrembërime natyrale që i japin asaj formën e germës ‘S’ nëse e shikoni në një pozicion anash. Këto shtrembërime natyrale mundësojnë shpërndarjen e duhur të peshës trupore.

Shtylla kurrizore është e ndarë në 5 segmente

Segmenti cervikal (pjesa e qafës)

Segmenti cervical përfshin pjesën e sipërme të shtyllës kurrizore ose të qafës, dhe është i përbërë nga 7 rruaza (C1-C7). Rruazat e qafës janë rruazat më të holla të shtyllës kurrizore, por mundësojnë një fleksibilitet dhe stabilitet të përkryer të qafës. Me ndihmën e rruazës së parë (Atlas) qafa lëviz para dhe mbrapa, ndërsa rruaza e dytë (Aksi) lejon rrotullimin e qafës.

Segmenti torakal (pjesa e kraharorit)

Segmenti torakal përbëhet nga 12 rruaza dhe është pjesa më e gjatë e shtyllës kurrizore. Rruazat torakale janë më të mëdha dhe më të forta në krahasim me ato të qafës, dhe kanë më pak fleksibilitet. Bashkimi i rruazave torakale me brinjët formojnë të ashtuquajturën ‘kafazin e brinjëve’ që e bën këtë segment më të qëndrueshëm se të tjerët. Në të njëjtën kohë, ky formim mbron organet të cilat gjenden në pjesën e kraharorit.

Segmenti lumbal (pjesa e poshtme e mesit)

Segmenti lumbal lidh pjesën torakale të shtyllës kurrizore me pelvisin (legenin). Përbëhet nga 5 rruaza. Kjo pjesë e shtyllës kurrizore ‘mbart’ peshën më të madhe të trupit të njeriut, pikërisht për këtë arsye problemet më të mëdha me shtyllën kurrizore dhe dhimbjet shfaqen në këtë pjesë të trupit.

Segmenti sakral (kërbishti)

Segmenti sakral i shtyllës kurrizore është i përbërë nga një kockë e madhe e quajtur kërbisht ose kryqi. Segmenti sakral është i sheshtë, është një kockë trekëndore e formuar nga bashkimi i 5 rruazave më të vogla. Roli kryesor i kockës së kryqit është lidhja e shtyllës kurrizore me kockat e legenit.

Segmenti kokcigeal

Segmenti kokcigeal përbëhet nga kocka e kryqit e cila është e formuar për bashkimin e 3 deri në 5 rruazave të vogla. Zakonisht kocka e kryqit është e përbërë nga bashkimi i 4 rruazave të vogla, por ka mundësi që tek disa persona ajo të jetë e përbërë nga 3 ose 5 rruaza të vogla, gjë kjo e cila nuk ndikon në funksionin e këtij segmenti. Kjo pjesë është e njohur si bishti i cili mbart peshën e trupit gjatë qëndrimit ulur dhe mundëson lidhjen e muskujve të legenit dhe zonës gluteale.

Disqet intervertebrale

Rruazat kurrizore janë të ndara në vetvete nga disqet intervertebrale me qëllim që këto rruaza të mos fërkohen me njëra-tjetrën. Çdo disk që ndodhet ndërmjet rruazave është i përbërë nga inde të forta (unazë) të mbushura me xhel të butë (bërthamë/nucleus). Unaza është e përbërë nga ligament të cilat lidhen me rruazat, ndërsa bërthama është e përbërë në pjesën e saj më të madhe nga uji dhe luan rolin e një amortizuesi – lehtëson fërkimin e rruazave.

Nervat

Palca kurrizore ose fibrat nervore të cilat janë përgjegjëse për dërgimin dhe marrjen e mesazheve nga truri, kalojnë nëpërmjet kanalit të shtyllës kurrizore. Nëpërmjet palcës kurrizore, truri ndikon në pjesën tjetër të trupit, kontrollon lëvizjen e trupit dhe funksionin e organeve.

Indet e buta

Tendinat lidhin muskujt me kockat, ndërsa ligamentet lidhin kockat dhe forcojnë nyjet. Ato gjithashtu kufizojnë lëvizjen në drejtime të caktuara. Muskujt sigurojnë lëvizjen e trupit dhe ndihmojnë në mbajtjen apo ruajtjen e trupit në pozicion të qëndrueshëm kundër forcës së gravitetit.

Anomalitë kongjenitale të shtyllës kurrizore pediatrike

Anomalitë kongjenitale të shtyllës kurrizore pediatrike janë çrregullime të shtyllës kurrizore tek fëmijët që zhvillohen para lindjes. Kockat në shpinë (të quajtura vertebra) nuk formohen siç duhet gjatë zhvillimit shumë të hershëm të fetusit. Kjo shkakton probleme strukturore në shtyllën kurrizore dhe palcën kurrizore. Këto anomali mund të variojnë nga të lehta në të rënda dhe mund të shkaktojnë probleme të tjera nëse nuk trajtohen.

Llojet e anomalive kongjenitale

• Skolioza: lakim jonormal ose përdredhje e shtyllës kurrizore në të dyja anët.
• Kifoza: shpina e përkulur ose e rrumbullakosur – shtylla kurrizore përkulet përpara.
• Lordoza: lëkundje prapa – shtylla kurrizore përkulet shumë prapa.

Spina bifida

Spina bifida – mielomeningocele ose defekt i hapur i tubit nervor është një gjendje ku një fëmijë lind me një palcë të hapur kurrizore që del nga një vrimë në kockat e shpinës. Kjo shkakton një zgjatje të ngjashme me qeskën që është e mbushur me lëng të quajtur mielomeningocele ose defekt i hapur i tubit nervor.

Disrafizmi spinal okult

Disrafizmi spinal okult është një defekt i mbyllur i tubit nervor që ndodh gjatë zhvillimit nga formimi i gabuar sekondar i tubit nervor. Në këto lloj defektesh, mbulesat membranore të palcës kurrizore janë jonormale, por lëkura e sipërme është e paprekur.

Shenja dhe simptoma

• Dhimbje
• Mpirje
• Ngjitje
• Vështirësi në ecje
• Vështirësi në ulje
• Probleme me frymëmarrjen
• Infeksionet
• Shpatullat e pabarabarta, beli, ijet ose këmbët

Shkaqet e mundshme

Shkaqet e mundshme të defekteve të zhvillimit përgjegjës për anomalitë kongjenitale të shtyllës kurrizore mbeten të panjohura.

Diagnoza

Diagnoza e anomalive kongjenitale përfshin një ekzaminim fizik nga neurokirurgu dhe/ose kirurgu ortoped. Mund të porositen teste shtesë imazherike duke përfshirë tomografinë e kompjuterizuar (CT), imazhin e rezonancës magnetike (MRI) dhe një studim të skoliozës.

Opsionet e trajtimit

Trajtimi synon të reduktojë dhimbjen, të rivendosë funksionin dhe të korrigjojë anomalitë e dëmshme. Prognoza e fëmijës suaj do të varet nga ashpërsia e gjendjes së tij ose të saj. Opsionet e trajtimit përfshijnë:

• Mbërthimi i krahëve – Disa fëmijë me skoliozë reagojnë mirë ndaj përdorimit të një mbajtëse të përkohshme që e mban shtyllën kurrizore në shtrirje ndërsa fëmija rritet.
• Kirurgjia – Ka shumë lloje të operacioneve për anomalitë kongjenitale të shtyllës kurrizore.
• Skolioza – Korrigjimi i skoliozës përqendrohet në lehtësimin e çdo presioni në palcën kurrizore dhe nervat, si dhe në vendosjen e një lakore ose shtrirjeje 'normale' të shtyllës kurrizore.