Çfare eshte nje kist ovarian?
Kushdo qe ka vezore mund te kete nje kist ovarian. Zakonisht ato largohen vete
pa asnje trajtim. Nje kist mund te jete problem kur behet me i madh, duke
shkaktuar gjakderdhje ose fillon te shkaktoje dhimbje.
Llojet e cisteve ovariane
Shumica e kisteve jane "funksionale". Ato jane rezultat i ciklit tuaj normal menstrual. Keto me shpesh largohen vete brenda 2 deri ne 3 muaj. Llojet e cisteve funksionale perfshijne:- Kist i folikulit. Vezoret zakonisht leshojne nje veze me çdo cikel. Ajo rritet brenda nje qeseje te vogel te quajtur folikul. Kur veza eshte gati, folikuli hapet dhe e leshon ate gjate ovulacionit. Nese qesja nuk hapet dhe vazhdon te rritet, ajo shkakton nje kist folikulash.
- Kist i trupit te verdhe. Pas leshimit te nje veze, gjendra e zbrazet zakonisht tkurret. Folikuli gjithashtu fillon te prodhoje hormone. Ne kete pike, gjendra quhet corpus luteum.
- Kist dermoid. Keto kiste formohen nga qelizat qe prodhojne veze. Te quajtura edhe teratoma, keto kiste nuk shkaktojne asnjehere kancer.
- Cistadenoma. Qelizat qe mbulojne vezoren tuaj mund te formojne kete lloj kisti. Zakonisht permban likid te holluar me uje ose mukoze dhe mund te rritet me shume se llojet e tjera te kisteve ovariane.
- Endometrioma. Nganjehere te quajtura kiste çokollate, keto kiste komplekse ovariane jane te mbushura me likid kafe te erret. Ato mund te ndodhin kur keni endometrioze.
- Kanceri i vezoreve. Rrallehere, nje kist ovarian mund te shkaktohet nga kanceri. Ndryshe nga llojet e tjera te kisteve ovariane, keto jane masa te forta.
Simptomat e plasjes se nje kist ovarian
Nje kist mund te hapet ose te cahet. Ndonjehere kjo mund te shkaktoje dhimbje, por mund te mos kete simptomen e dhimjes. Gjithashtu mund te vihen re disa shqetesime disa dite pasi kisti shperthen. Ndonjehere, kur kistet ovarian çahen, mund te kete rrjedhje qe duket si njolla vaginale ose gjakderdhje.Simptomat e shperthimit te nje kist ovarian mund te perfshijne:
- Dhimbje e mprehte dhe e papritur ne pjesen e poshtme te barkut ose shpines
- Fryrje abdominale qe nuk largohet
- Njolla ose gjakderdhje jonormale
- Dhimbje te papritura, te renda barku
- Dhimbje me ethe dhe derdhje
- Marramendje, dobesi ose ndjenje te fiketi
- Frymemarrje e shpejte
Dallimi midis kisteve ovarian dhe kancerit te vezoreve
Me pak se 1% e kisteve ovarian shkaktohen nga kanceri. Shanset tuaja jane pak me te larta nese keni kaluar ne menopauze. Por pa marre parasysh moshen tuaj ose nese mund te mbeteni shtatzene, mund te jete e veshtire te dalloni dallimin midis cisteve ovarian dhe kancerit te vezoreve vetem nga simptomat tuaja.Shkaqet e kistes se vezores
Shkaku me i mundshem i kisteve ovariale varet nga disa gjera, duke perfshire nese keni ende nje cikel te rregullt menstrual.Nese keni ende menstruacione, disa shkaqe te zakonshme te kisteve ovarian perfshijne:
- Ovulacioni. Shumica e cisteve funksionale ndodhin kur folikuli rritet ashtu siç duhet, por nuk çahet per te leshuar vezen.
- Endometrioza. Njerezit qe kane endometrioze, veçanerisht fazat e avancuara te semundjes, mund te zhvillojne cista endometrioma.
- Semundja inflamatore e pelvisit (PID).
- Rritja jonormale e qelizave. Nese qelizat ne vezoret tuaja rriten ne nje menyre jonormale, mund te zhvillohen kiste dermoide ose cistadenoma.
- Sindroma e vezores policistike (PCOS)
- Shtatzenia
- Rritje jo kanceroze
- Kanceri
Diagnoza e Kistit ovarian
Ndonjehere, gjetja e nje kist mund te ndodhe gjate nje ekzaminimi te pelvisit, ku plotesohet bashke me anamnezen e pacientit. Nje kist mund te jete i mbushur me likid, i ngurte ose i perzier. Per te diagnostikuar se çfare lloji keni, mjeku juaj mund te rekomandoje nje ose me shume nga keto teste: • Test shtatzanie. Nje test pozitiv i shtatzenise mund te nenkuptoje se keni nje kist te trupit te verdhe. • Ekografia e pelvisit. Kjo perdor valet e zerit per te krijuar nje imazh te mitres dhe vezoreve tuaja. Mjeku juaj mund te konfirmoje se keni nje kist, te percaktoje me saktesi vendndodhjen e tij dhe te kuptoje se çfare lloji eshte. • Laparoskopia. Permes nje prerje te vogel dhe nje instrument te holle me nje drite dhe nje aparat fotografik kryhet ekzaminimi, I cili evidenton ovaret dhe mund te kryhet heqja e kistit ovarian. • Testet e gjakut. Nese kisti ovarian eshte me kjonsistence pjeserisht te ngurte, mund te kontrollohen ne gjakun tuaj per nivelet e nje proteine te quajtur CA 125 (antigjeni i kancerit 125). Shpesh eshte me i larte tek grate qe kane kancer ovarian dhe tek ato qe kane kushte te tilla si fibroidet e mitres, endometrioza dhe semundjet inflamatore pelvike.Trajtimi i kisteve ne vezore
Shumica e kisteve mund te largohen vete. Mjeku juaj mund te sugjeroje:- Monitorimi per te pare nese dimensionet e kistit ndryshojne apo zhduket.
- Medikamentet. Nuk ka ndonje mjekim specifik per kistin ovarian. Mund te pershkruhen medikamente per dhimbjet. Gjithashtu mund te pershkruajne pilula kontraceptive ose trajtime te tjera hormonale. Trajtimet hormonale nuk do t'i largojne cistet, por ato mund te ndihmojne ne parandalimin e shfaqjeve te reja.
- Kirurgjia. Disa ciste ovariane kane nevoje per kirurgji. Kjo perfshin ato qe jane te medha, qe nuk largohen ose shkaktojne simptoma serioze. Gjithashtu mund te kene nevoje per kirurgji pacientet qe jane afer ose e kaluar menopauzen sepse cistat kane me shume gjasa te jene kanceroze.
Laparoskopia. Realizohet me prerje te vogla , nepermjet se ciles vendoset nje mjet i vogel me nje aparat fotografik , I cili i lejon mjekut te shohe brenda dhe nje mjet tjeter qe heq kistin.
Laparotomia. Kirurgu juaj do te beje nje prerje me te madhe ne barkun tuaj, ne menyre qe ata te arrijne me mire tek vezoret dhe kistet. Ky lloj operacioni realizohet ne kistet te medhenj ose kur mendohet se mund te jete kancerogjene.